ลักษณะทางพฤกษศาสตร์เสลดพังพอน
ชื่อวิทยาศาสตร์: เสลดพังพอนตัวเมีย (Clinacanthus nutans)
ชื่อสามัญ: –
ชื่อท้องถิ่น: เสลดพังพอน,พญายอ,ผักมันไก่
ลักษณะลำต้นเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก กิ่งอ่อนเป็นเหลี่ยม มีสีเขียว แตกกิ่งก้านสาขามาก ใบเดี่ยวรูปหอกหรือรูปใบหอกแกมขอบขนาน ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ขอบใบเรียบ ผิวใบเกลี้ยง ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง มีสีแดงอมส้ม หรือสีแดงสด ดอกเป็นรูปหลอด ปลายแยกออกเป็น 5 กลีบ ฝักแห้งแตกได้ มีเมล็ดอยู่ภายใน เป็นระบบรากแก้ว
สรรพคุณของเสลดพังพอนตัวเมียในการถอนพิษ
- บรรเทาอาการแพ้แมลงสัตว์กัดต่อย ช่วยลดอาการคัน บวมแดง และการอักเสบจากพิษแมลง เช่น มด คัน ไฟ ผึ้ง ตะขาบ
- ลดพิษจากพืชมีพิษ บรรเทาอาการแพ้จากยางพืช เช่น ตำแย และตาตุ่มทะเล
- ต้านการอักเสบและช่วยสมานแผล เหมาะสำหรับแผลพุพอง แผลน้ำร้อนลวก และผื่นแพ้
- ใช้เป็นยาพอกหรือทาเพื่อช่วยลดอาการอักเสบ ได้อย่างรวดเร็ว
วิธีใช้ ปริมาณ ข้อระวัง และเคล็ดลับของเสลดพังพอน
วิธีใช้
- ถอนพิษแมลงกัดต่อย: นำใบสดมาตำให้ละเอียดแล้วพอกบริเวณที่ถูกกัด
- แก้พิษงู: ใช้ใบสดตำผสมเหล้าขาวแล้วพอกที่แผล
- รักษาเริม-งูสวัด: ใช้ใบสด 4-5 ใบ ตำให้ละเอียดแล้วพอก หรือคั้นน้ำทาบริเวณที่เป็น
- ลดอาการอักเสบและฟกช้ำ: นำใบสดมาตำแล้วพอก หรือใช้เป็นส่วนผสมของยาสมุนไพร
ปริมาณ
- ใบสด 5-10 ใบ ใช้ตำพอกบริเวณแผล
- หากต้องการดื่ม ควรใช้ใบสด 5-10 ใบ ต้มกับน้ำ 1 ลิตร ดื่มวันละ 1-2 แก้ว
ข้อระวัง
- ไม่ควรใช้กับแผลเปิดที่ติดเชื้อรุนแรง ควรปรึกษาแพทย์
- หญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตรควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้
- ไม่ควรใช้ร่วมกับยาสเตียรอยด์หรือยาต้านไวรัสโดยไม่ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
เคล็ดลับ
- หากใช้ทาแผล ควรเปลี่ยนยาทุก 3-4 ชั่วโมงเพื่อให้เห็นผลดีขึ้น
- สามารถผสมเสลดพังพอนกับว่านหางจระเข้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการลดอักเสบ
สารสำคัญที่พบในเสลดพังพอนตัวเมีย
- ฟลาโวนอยด์ (Flavonoids) ช่วยต้านอนุมูลอิสระและลดอักเสบ
- ไตรเทอร์พีนอยด์ (Triterpenoids) มีฤทธิ์ต้านเชื้อไวรัสและเชื้อรา
- กรดฟีโนลิก (Phenolic Acids) ช่วยสมานแผล
ความแตกต่างระหว่างเสลดพังพอนตัวเมียและเสลดพังพอนตัวผู้
- เสลดพังพอนตัวเมียมีดอกสีแดง ส่วนเสลดพังพอนตัวผู้มีดอกสีเหลือง
- เสลดพังพอนตัวผู้มีใบประดับแหลมคล้ายหนามหุ้มดอก ขณะที่ตัวเมียไม่มี
- ตัวเมียเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ส่วนตัวผู้เป็นไม้พุ่มกึ่งเลื้อย
